Nieuws
Fietsen: een blik op de toekomst
Thursday 12 December, 2019
De laatste jaren heeft de fiets een enorme transformatie ondergaan: nadat het ontwerp van de fiets bijna 200 jaar lang in grote lijnen hetzelfde is gebleven, heeft fietsinnovatie de laatste tien jaar een inhaalslag gemaakt. En het eind lijkt nog lang niet in zicht. Dit zeggen experts over fietstrends.
Dit is natuurlijk begonnen met de opkomst van de elektrische fietsen; plotseling werden fietsen niet meer louter aangedreven door spierkracht, maar ook door een elektrische ondersteuning. Daarmee kwamen grotere afstanden – zowel recreatief als woon-werkverkeer – binnen handbereik van een grotere groep mensen. Voor forenzen bleek vooral de speed pedelec een uitkomst: de snelle fiets maakte een grote afstand naar het werk opeens interessant om met de fiets af te leggen. Arend Schwab, hoofd van het Bicycle Lab van de TU Delft, voorspelt dat de ondersteuning een nog hogere vlucht gaat nemen. En het is juist die ondersteuning die heeft bijgedragen aan de enorme diversiteit aan fietsen die we nu al op de fietspaden zien: van ‘doodgewone’ fietsen en e-bikes tot elektrische cargo- en deliverybikes. En die diversiteit zal naar verwachting alleen maar toenemen.
Regelgeving struikelblok
Maar dat leidt ook weer tot een struikelblok: de regelgeving. Deze loopt niet in gelijke tred met de ontwikkelingen binnen de fietswereld. Het concept van de speed pedelec bijvoorbeeld was goed, maar de regelgeving heeft de populariteit van de snelle fiets – die desondanks nog steeds toeneemt – een behoorlijke knauw gegeven, met name doordat je er binnen de bebouwde kom mee de weg op moet.
Toch zijn de oplossingen voor dit soort ‘problemen’ simpel, meent Schwab. Een oplossing volgens hem is om de maximumsnelheid niet aan een type voertuigen te koppelen, maar aan het wegdek. “Bijvoorbeeld: in de stad mag je maximaal 20 kilometer per uur op het fietspad. Daar moeten we naartoe, zeker met de toenemende diversiteit aan voertuigen.”
Het is nog een grijs gebied, maar met steeds betere sensoren en apparatuur moet dit soort regelgeving te handhaven zijn. Op bellen en verlichting wordt ook gelet, dus waarom niet op snelheid? Ook zouden sensoren kunnen registreren waar de fiets op dat moment is en automatisch een snelheidsbeperking opleggen. Hier is Schwab echter geen voorstander van, omdat het de vrijheid – die zo kenmerkend is voor fietsen – beperkt.
Meer veiligheid door sensoren
Waar Schwab wel een voorstander van is, zijn sensoren die de veiligheid vergroten. Als voorbeeld nemen we de ‘slimme fiets’, die door middel van een stuurondersteuning een valpartij kan voorkomen. Het prototype van deze ‘steer assist’ bestaat al en is uitvoerig getest. Hij verwacht dat dit systeem over een aantal jaar commercieel verkrijgbaar zal zijn.
Een ander voorbeeld zijn sensoren die de fiets waarneembaar maken voor de automatisch rij- en remsensoren van auto’s. Op dit moment wordt een fiets namelijk nog niet geregistreerd door dit soort sensoren.
Meer ruimte voor de e-bike
Ook fietsprofessor Marco te Brömmelstroet ziet de laatste jaren veel innovaties in de fiets. Dat is opmerkelijk, want de fiets was altijd heel simpel, maar door steeds verdergaande technologieën is dit aan het veranderen.
Taco Carlier, medeoprichter van Van Moof, ziet dat de e-bike meer en meer de auto uit de binnenstad verdrijft. Niet alleen in Nederlandse steden, maar ook in metropolen als Parijs en New York. En dat is nog maar het begin van de opmars van de e-bike als forenzenfiets, meent hij.
Meer forenzen
Ook het aantal forenzen lijkt de komende jaren enorm toe te nemen. Ruim twee derde van de forenzen staat positief tegenover de nieuwe regels voor de fiets van de zaak, die per 1 januari 2020 gelden. Een op de zeven van hen geeft aan vaker per fiets naar het werk te gaan als hun bedrijf meedoet met deze regeling.
En die toename van forenzen is nu al te zien. Dit jaar opende de grootste fietsenstalling ter wereld onder Utrecht Centraal. Maar de 12.500 plekken zijn nu alweer bezet. Om de toename van forenzen in goede banen te leiden, moet er nog veel gebeuren, want volgens Saskia Kluit, directeur van de Fietsersbond, is de infrastructuur hier nog niet op berekend.
Deelfietsen
Ook vindt er langzaam maar zeker een verschuiving plaats van bezit naar gebruik. In andere landen is de deelfiets al jarenlang een populair vervoermiddel, maar in Nederland kwam het concept slechts moeizaam van de grond. Allen de OV-fiets van de NS hield zich staande. Maar hier komt beetje bij beetje verandering in.
Een van de grote spelers op dit gebied is Swapfiets, waar je een abonnement op fietsgebruik kunt afnemen: voor 15 euro per maand rijd je rond op een fiets. Als deze kapotgaat, haalt het bedrijf hem op en krijg je een nieuwe. De klanten van het bedrijf willen volgens medeoprichter Steven Uitentuis “geen gedoe meer met hun fiets. Die willen zo prettig mogelijk van A naar B fietsen.” Het concept is vooral populair onder studenten.
Een andere rijzende ster is het Deense Donkey Republic, dat al in enkele Nederlandse steden actief is. Ze bieden deelfietsen aan, die verspreid over stallingen in de steden staan. Met een app is een fiets te ontgrendelen en op een andere plek in de stad weer stallen.
Toch is niet iedereen blij met deelfietsen. In Amsterdam hoopten de deelfietsen zich namelijk op rond bepaalde populaire toeristische en werkplekken in de stad, met chaotische taferelen tot gevolg. Toch zijn meer deelfietsen wel de oplossing, meent Te Brömmelstroet. Het lost stallingsproblemen op. Maar wel is het zo dat mensen over het algemeen minder zorgzaam omgaan met een deelfiets dan met een eigen fiets. Ook het vinden van een rendabel en duurzaam verdienmodel zorgt voor uitdagingen voor dit soort bedrijven.
Bronnen: Fietsersbond, NOS, Telegraaf