Dossier: Alles over fietsonderdelen
Terug naar de ouderwetse dynamo
Wednesday 16 October, 2019
Dynamo’s worden tegenwoordig steeds minder gebruikt op fietsen, omdat ze als ouderwets worden gezien. Toch hebben ze verschillende voordelen ten opzichte van fietsverlichting op batterijen. Moeten we toch niet terug naar de ouderwetse dynamo?
De meeste fietsen zijn tegenwoordig uitgerust met verlichting op batterijen. Daarmee zijn de fietsers goed zichtbaar in het donker, maar als de batterij ermee ophoudt, stappen veel fietsers over op goedkope ledlampjes, die maar nauwelijks genoeg licht geven.
Juist op dat gebied heeft een dynamo verschillende voordelen: hij is bijvoorbeeld ontzettend duurzaam, verklaart Justin Brand van Justin’s Fietsservice. Je komt hiermee veel minder snel zonder licht te zitten. Dat is wel zo veilig natuurlijk. En tegenwoordig zit een dynamo steeds vaker weggewerkt in het voorwiel. Voordeel daarvan is dat je tijdens het fietsen nauwelijks meer iets merkt, maar nadelen zijn hogere kosten bij vervanging of reparatie. Ook Milieucentraal raadt het gebruik van de dynamo aan, omdat dit duurzamer is dan het gebruik van batterijen of wegwerplampjes.
Soorten dynamo’s
Er zijn verschillende soorten fietsdynamo’s, die op een paar wezenlijke punten van elkaar verschillen. Maar ze hebben wel één belangrijke overeenkomst: allemaal leveren ze spanning aan de fietsverlichting door de rotatie van het fietswiel over te brengen op de as van de dynamo.
Banddynamo
De bekendste vorm is de banddynamo, die dor middel van veerkracht tegen de band aan wordt gedrukt. Op deze manier kan de dynamo de rotatie van de band overnemen. Deze soort dynamo’s staan bekend om het karakteristieke gezoem als ze de band raken en de weerstand die je voelt tijdens het trappen. Er bestaan ook varianten waarbij het loopwieltje tegen de velg komt; dit wordt dan een velgdynamo genoemd.
Roldynamo
De roldynamo is een variant op de banddynamo. Het verschil is dat deze het loopvlak van de band raakt en niet de zijkant. Vaak zit een roldynamo bevestigd achter de trapas.
Naafdynamo
Als moderne fietsen nog met een dynamo zijn uitgerust, dan is dit veelal met een naafdynamo. Het voordeel is dat je tijdens het fietsen bijna niets merkt van de dynamo; het fietst bijna net zo licht als een wiel zonder naafdynamo. Een nadeel is wel dat zo’n dynamo zwaar is. Ook zijn reparatie of vervanging kostbaar.
Spaakdynamo
De minst bekende variant is de spaakdynamo. Deze beweegt door middel van een meeloper mee met een spaak. Maar deze meeloper breekt gemakkelijk en het trapt bovendien erg zwaar. Daarom is de spaakdynamo geen groot succes geworden.