Fietsroute

Fietsroute Molens in het Montferland

We kennen allemaal de typische poldermolens die het Nederlandse landschap sieren. De meeste daarvan zijn zogenaamde grondzeilers: molens die vanaf de grond te bedienen zijn en waarvan de wieken over het erf scheren.

Er bestaan echter nog meer verschillende typen molens. Denk bijvoorbeeld aan de hoge stellingmolens, waar bijvoorbeeld Schiedam om bekend staat. Of de verschillende soorten standerdmolens, met de draaibare houten kop op een stellage. Zeldzamer, en daarom ook minder bekend in Nederland, zijn de torenmolens. Dit type molen heeft een zware stenen, cilindrisch gebouwde romp en dateert uit de Middeleeuwen. De twee oudste windmolens in Nederland zijn torenmolens en staan bij de Gelderse plaatsen Zeddam en Zevenaar.

Molens en boerderijen in Zeddam

De Grafelijke Korenmolen bij knooppunt 77 in Zeddam is de oudste molen van Nederland en dateert al van voor 1441. De molen valt op door de typische vorm van een torenmolen: de romp bestaat uit een zwaargebouwde stenen cilinder. De Grafelijke Korenmolen behoorde tot de landgoederen van Huis Bergh. Door het wind- en maalrecht van de bewoners van Huis Bergh, waren de bewoners van de streek verplicht de molen(s) van Huis Bergh te gebruiken om hun graan te malen.

Naast de Grafelijke Korenmolen staat de Rosmolen. Ook deze molen is gebouwd door de heren van Huis Bergh en kon gebruikt worden als er te weinig wind stond om met de Grafelijke Korenmolen te malen. De naam Rosmolen komt namelijk van het feit dat de ‘aandrijving’ van de molen geleverd werd door een paard of ezel. De molen is in gebruik voor een tentoonstelling van zwerfstenen en mineralen, verzameld door een voormalig dierenarts uit Zeddam. Af en toe vinden er ook kunstexposities plaats.

Hier vlakbij vind je ook Museumboerderij de Gildekoat. De boerderij ziet er authentiek uit, maar is in werkelijkheid pas in de jaren 90 van de vorige eeuw gebouwd naar het voorbeeld van boerderijen en woningen die vroeger in deze omgeving gestaan hebben. Het gebouw is opengesteld als museum, waar je kunt ervaren hoe een eenvoudig gezin in deze streek aan het einde van de 19de eeuw leefde.

De banmolen van Liemers

Ook de Buitenmolen in Zevenaar is een torenmolen, en was eigendom van de heren van het ambt Liemers, een historische landstreek in de buurt van Arnhem. Lang werd gedacht dat deze molen de oudste van Nederland was, omdat al in 1447 een torenmolen van Zevenaar wordt genoemd. Een onderzoek naar de geschiedenis van de Buitenmolen toonde echter aan dat deze molen rond 1549 gebouwd is. Net als de Grafelijke Korenmolen is de Buitenmolen een zogenaamde banmolen, waar de boeren uit de omgeving verplicht hun graan moesten malen. Om bij de Buitenmolen te komen, moet je na knooppunt 52, vlak voor je het spoor oversteekt, rechtsaf het Stationsplein op. Deze gaat over in de Stationsstraat, waar je vanzelf de Buitenmolen ziet staan.

Onderweg kom je onder andere nog langs het prachtige Bergherbos, een reliëfrijk gebied met zowel naald- als loofbomen op de stuwwal van Montferland. De vele heuvels van het bos zijn ontstaan door de ijsmassa’s uit de IJstijd. Neem vooral ook even de tijd om uitkijkpunt de Kale Jacob, tussen de knooppunten 73 en 44, te beklimmen. Je hebt hier een prachtig uitzicht over de omgeving.